CapTech Energy and Environment 2025: een visie voor een duurzame defensie
Van 24 tot 26 juni 2025 ging in Brugge de 10e editie van de CapTech Energy and Environment (EnE) door, georganiseerd door het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie (KHID). Een strategische afspraak waar de voornaamste Europese spelers op het vlak van defensie, industrie en onderzoek aanwezig waren om de energieautonomie, milieuduurzaamheid en operationele weerbaarheid van onze strijdkrachten te bevorderen.
De CapTech EnE als antwoord op de geopolitieke en klimaatkwesties
De CapTech EnE is een initiatief van het Europees Defensieagentschap (EDA) dat een antwoord wenst te bieden op de energie-, milieu- en klimaatuitdagingen waarmee de Europese strijdkrachten geconfronteerd worden. Het is een samenwerkingsplatform waarbij experten uit de industrie, het onderzoekswezen en de Ministeries van Defensie van verschillende landen uit de Europese Unie samenkomen. Elke deelnemer heeft de mogelijkheid om gezamenlijke onderzoeksprojecten voor te stellen en innovatieve oplossingen aan te prijzen. De CapTech EnE is gericht op drie grote pijlers: operationele energie, energie-efficiëntie en het terugschroeven van de milieu-impact van militaire activiteiten. Het doel is om de weerbaarheid, autonomie en duurzaamheid te bevorderen van de Europese defensiecapaciteiten.
Tegen een achtergrond van geopolitieke spanningen, onder meer vanwege de oorlog in Oekraïne, is de kwestie van energieautonomie cruciaal geworden voor de Europese Unie. De historische afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen heeft de kwetsbaarheid van de Europese lidstaten blootgelegd. De CapTech EnE onderschrijft de dynamiek van een strategische transitie naar hernieuwbare energie, wat samenhangt met de Europese roadmap voor energiezekerheid en de doelstellingen inzake technologische soevereiniteit.
Het KHID, katalysator van energie-innovatie voor Defensie
Het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie (KHID) speelt een fundamentele rol in deze transformatie. Ons instituut ondersteunt onderzoek en ontwikkeling voor de Belgische Defensie en draagt zodoende bij tot het bepalen van de technologische prioriteiten van de CapTech EnE, onder andere binnen de domeinen van de operationele energie, energie-efficiëntie en het terugschroeven van de milieu-impact van militaire activiteiten.
CapTech Dag 1 – Opstart en visie voor een duurzame defensie
De eerste dag van de CapTech Energy and Environment werd gekenmerkt door de officiële opening van deze 10e editie door divisieadmiraal Baudouin COPPIETERS, directeur-generaal van het KHID. Tijdens de voormiddag werd een overzicht gegeven van alle Europese initiatieven inzake duurzame energie, met presentaties van de NAVO, de EUMS (Europese Militaire Staf), het JRC (Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek) en verschillende Europese lidstaten. Het namiddaggedeelte zoomde in op enkele sleuteltechnologieën, zoals de micronetwerken voor militaire kampen, kleine modulaire reactoren (SMR’s) en de prioriteiten voor het strategisch onderzoek (SRIA). Tot slot gaf de verslaggever van de industrie een overzicht van al het werk dat de voorbije twee jaar geleverd is, alvorens de prioriteiten te overlopen voor de periode 2025-2027.
Dag 2 – Discussies rond samenwerkingsprojecten en technologische prioriteiten
De tweede dag was gewijd aan de interne werkzaamheden tussen de leden van de CapTech Energy and Environment, met een focus op de samenwerkingsprojecten en de krijtlijnen voor de toekomst. De deelnemers wisselden uit over operationele studies, onder meer inzake energieopslag, en overliepen verschillende lopende projecten. Technologische presentaties belichtten innovatieve oplossingen voor de energietoevoer naar militaire infrastructuren. Tijdens de namiddag werden werkgroepen georganiseerd. Regeringsvertegenwoordigers en industriëlen bespraken de doelstellingen van de CapTech, de processen inzake intellectuele eigendom en de toekomstige onderzoeksprioriteiten, met een bijzondere nadruk op micronetwerken, solide batterijen en duurzame infrastructuren.
Dag 3 – Belgische innovatie in de kijker
Met een bijzondere focus op concrete innovatie en praktische oplossingen werden tijdens de laatste dag van de CapTech EnE de meest veelbelovende technologieën in de kijker gezet die de energetische weerbaarheid van de strijdkrachten moeten versterken.
Eneria viel op met een ambitieuze presentatie gericht op flexibele energieproductie en alternatieve oplossingen voor het koolstofvrij maken van militaire operaties. Steunend op haar expertise op het vlak van hybride energiesystemen en intelligent energiebeheer toonde de Belgische onderneming aan hoe technologieën kunnen beantwoorden aan de mobiliteits- en autonomie-eisen die eigen zijn aan militaire omgevingen.
Tractebel stelde een ambitieuze visie voor om de energie-autonomie van Europa te bevorderen dankzij nucleaire oplossingen die schoon, veilig en modulair zijn. Het Belgische bedrijf, dat bekend staat om haar expertise op het vlak van nucleaire engineering en energietransitie, benadrukte het potentieel van kleine modulaire reactoren als antwoord op de noden van de kritische defensie-infrastructuren. Deze technologieën, die ontworpen zijn om snel en in alle veiligheid ontplooid te worden, bieden een stabiele en koolstofvrije energiebron aan.
De Defensielaboratoria (DLD), een sleutelpartner van het KHID in het kader van technologisch onderzoek, stelden een systeem van waterproductie voor, op basis van zonlicht en luchtvochtigheid, dat een militaire basis kan voorzien in warmte en elektriciteit. De Defence Field Accommodation Unit presenteerde op haar beurt een Belgisch hybridesysteem dat is ontwikkeld om de energieautonomie van de ingezette infrastructuren te optimaliseren.
Als aanvulling op de Belgische presentaties was deze derde dag ook de gelegenheid om een aantal veelbelovende Europese innovaties in de kijker te zetten. De KU Leuven stelde het HYDE-project voor, dat zich toespitst op energie- en waterproductie op basis van waterstof voor militaire kampen. Mitis NV presenteerde microturbines met vlamloze verbranding, voor een mobiele en gedecentraliseerde energietoevoer, terwijl Cenaero uitleg verschafte over haar werkzaamheden inzake milieu-efficiënte en weerbare militaire infrastructuren. Solenco Power onthulde de Solar Energy Box, een modulaire hub die energie en water combineert voor tactische ontplooiingen. Deze dynamiek werd in de namiddag voortgezet met presentaties over andere technologieën, zoals de omgekeerde Braytoncycli, duurzame vliegtuigbrandstoffen, batterijen bestaande uit lithium en metaal, of ook draagbare oplossingen voor energie-integratie. Al deze presentaties onderschreven de rijkdom van het Europese ecosysteem op het vlak van duurzame defensie.
Een regionale dynamiek: West-Vlaanderen in het voorste gelid
De provincie West-Vlaanderen, die deze 10e editie van de CapTech Energy and Environment ontving, belichaamt ten volle de integratie van de milieukwesties in de ontwikkeling van België en Europa. De provincie telt immers meerdere offshore windmolenparken in de Noordzee, die bijdragen tot de groene energieproductie van ons land. Het is ook in West-Vlaanderen dat het innovatieve energie-eiland ‘Prinses Elizabeth’ gevestigd is, een technologische hub met als doel het centraliseren en herverdelen van de energie die op zee wordt geproduceerd. De provincie speelt eveneens een sleutelrol op het vlak van energieveiligheid, dankzij het engagement van de Belgische Marine voor de bescherming van kritieke zee-infrastructuren. Tot slot wil het KHID ook de gemeente Brugge van harte bedanken omdat zij alle deelnemers zo gastvrij heeft ontvangen en getrakteerd op een glas aan het einde van de eerste dag.
Conclusie: op naar een duurzame en soevereine Europese defensie
De CapTech EnE van 2025 toonde aan dat de energietransitie niet enkel een milieuverplichting is, maar ook een belangrijke hefboom voor de veiligheid en autonomie van Europa. Het KHID, samen met partners als Eneria, Tractebel en de KU Leuven, bevestigt zijn rol als speler binnen deze transformatie door onderzoek, innovatie en de operationele noden van onze strijdkrachten met elkaar te verbinden.
